Klimaatnieuws 22 december: minder methaan en meer natuurbranden

ReneFransen 22 december 2023 Geen reacties

Het einde van het jaar ligt vlak voor ons, de kortste dag net achter ons. Buiten stormt en regent het, we krijgen een natte kerst. Daarom wat extra positieve berichten in deze aflevering. En denk eraan: een plantaardig kerstmenu heeft een lagere uitstoot dan vis of vlees, zoals jullie in de aflevering van vorige week konden lezen. Goede kerstdagen gewenst!

Een verjongingskuur voor zonnepanelen | Foto Nanyang Technological University

Goed nieuws

19-12 Geostationaire satelliet kan kortdurende methaanlekken zien. Methaan (aardgas) is een broeikasgas dat vele malen sterker is dan kooldioxide en komt veel vrij bij olie- en gaswinning. Maar die uitstoot is lastig te meten, satellieten die methaan kunnen zien draaien allemaal in een lage baan om de aarde, waardoor ze niet langdurig naar één plek kunnen kijken. Onderzoekers van de Universiteit van Californië in San Diego (VS) zijn er nu in geslaagd methaanuitstoot te meten vanuit een geostationaire baan, waarin een satelliet permanent op één plek boven de aarde hangt. In het wetenschappelijke tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) beschrijven ze een methaanlek in Mexico, waar drie uur lang methaan uit een pijpleiding stroomde. Daarnaast vonden ze nog enkele lozingen van minder dan een uur, allemaal geassocieerd met olie- of gaswinning. Deze methode kan bijdragen aan het terugdringen van methaanlozingen.

Verder lezen →

Klimaatnieuws 15 december: streepjescode en fossiele subsidies

ReneFransen 15 december 2023 Geen reacties

De klimaatconferentie COP28 heeft toch nog een redelijk resultaat opgeleverd: de slotverklaring stelt (in wat wollige taal) dat er op termijn een eind moet komen aan het gebruik van fossiele brandstoffen. Dat is (enigszins) goed nieuws. Meer goed nieuws hieronder, en daarna volgt helaas ook wat minder goed nieuws over het klimaat.

Goed nieuws

10-12 Hoe een iconisch beeld van klimaatopwarming ontstond. Het is een bekend beeld, een serie blauwe en rode strepen die aangeven hoe koud of warm de afgelopen jaren waren. De opwarming van het klimaat is zo in één oogopslag zichtbaar. De BBC dook in het ontstaan van dit iconische beeld, en voert het terug op Ellie Highwood, destijds hoogleraar klimaatfysica aan de universiteit in Reading, die in 2017 een ‘opwarmingsdekentje’ haakte met verschillende kleuren voor de afgelopen jaren en het resultaat op Twitter (nu X) zette. Het kleurenpatroon is later aangepast tot blauw- en roodtinten en heeft een belangrijke bijdrage aan bewustwording van klimaatverandering geleverd, aldus de BBC.

Verder lezen →

Klimaatnieuws 8 december: airco van bossen hapert

ReneFransen 8 december 2023 Geen reacties

Hier is een nieuwe verzameling klimaatnieuws, met wat extra aandacht voor de klimaatconferentie in Dubai, met daarnaast nog wat nieuws uit de wetenschap en een twitterdraadje van klimaatwetenschapper Katharine Hayhoe. Oplettende lezers zullen hebben gezien dat de opzet van mijn klimaatnieuws enigszins lijkt op de nieuwsbrieven die Hayhoe uitbrengt, namelijk door goed en slecht nieuws te brengen (waarbij Hayhoe ook nog aangeeft wat de lezer zelf kan doen). De uitspraak ‘Beter goed gejat dan slecht bedacht’ is een klassieker in de journalistiek 😊.

Verzamelen van data in een loofbos | Foto Lucia Hederová

COP28 nieuws

Er is natuurlijk veel nieuws over de klimaatconferentie COP28 in Dubai, niet in de laatste plaats over de gastheer en voorzitter, dr. Sultan Ahmed al Jaber, die het staatsoliebedrijf van de Verenigde Arabische Emiraten leidt. Op een van de eerste dagen verklaarde hij dat er geen wetenschappelijk bewijs is voor de noodzaak om op termijn te stoppen met het gebruik van fossiele brandstoffen. Er zijn heel wat reacties op gekomen, waaronder één van het Britse Science Media Center (dat wetenschappers laat reageren op wetenschapsnieuws). Twee wetenschappers vegen de vloer aan met de uitspraak van Al Jaber, in alle scenario’s is het nodig in de eerste helft van deze eeuw te stoppen met gebruik van fossiele brandstoffen.

Verder lezen →

Klimaatnieuws 1 december: van poep naar proteïne

ReneFransen 1 december 2023 Geen reacties

De klimaattop in Dubai is gisteren officieel van start gegaan. Of het iets gaat opleveren is de vraag. Maar feit is dat er inmiddels al een heleboel gebeurt, grote groepen staan achter de energietransitie en wetenschappers ontdekken steeds meer manieren om fossiele grondstoffen te vervangen door duurzamere alternatieven. Hier onder een samenvatting van wat er de afgelopen week is verschenen.

Goed nieuws

Larven van de soldatenvlieg.
Foto Texas A&M AgriLife, Laura McKenzie

24-11 Van poep naar proteïne. Een koe zet gras om in voor mensen geschikte eiwitten, maar produceert ook aardig wat mest. Onderzoekers van Texas A&M University werken aan een manier om ook die mest om te zetten in nuttige eiwitten. Daarvoor hebben ze de hulp ingeroepen van de zwarte soldatenvlieg. De larven van deze vlieg gedijen goed op mest, en zouden op hun beurt weer kunnen dienen als eiwitrijk voedsel voor dieren. Daar is nog wel wat onderzoek voor nodig, maar als het lukt wordt koeienmest van een vervelende afvalstof ineens een nuttige grondstof. Je leest er meer over in een nieuwsbericht van de universiteit.

Verder lezen →

Klimaatnieuws 24 november – de Goed Nieuws editie!

ReneFransen 24 november 2023 Geen reacties

(Opmerking vooraf: dit overzicht is opgesteld voor de verkiezingsuitslag van woensdagavond – dat de grootste partij in het parlement maatregelen tegen klimaatverandering als een ‘hobby’ wegzet, is natuurlijk zeer slecht nieuws. Maar daarmee is een ‘Goed Nieuws editie des te meer welkom, vermoed ik.) Er is veel slecht nieuws rond klimaat. Maar deze week bleek er in mijn lijstje verrassend veel goed nieuws te staan, met oplossingen die de effecten van klimaatverandering kunnen verminderen. Al is er natuurlijk ook minder goed nieuws.

Goed nieuws

18-11 Planten nemen meer koolstof op dan gedacht Planten nemen kooldioxide op uit de atmosfeer. Omdat ze in warmer weer doorgaans sneller groeien nemen ze steeds meer kooldioxide op, al is die toename eindig. Maar nieuw onderzoek dat is verschenen in Science Advances laat zien dat ze meer broeikasgas kunnen opnemen dan tot nu toe werd aangenomen. De nieuwe berekeningen zullen het probleem van klimaatverandering niet wegnemen, maar de remmende werking van planten en bomen is groter dan werd aangenomen.

Verder lezen →

Klimaatnieuws 17 november

ReneFransen 17 november 2023 Geen reacties

Een selectie van klimaatnieuws uit de afgelopen week.

Slecht nieuws:

16-11 Extreme hittegolf in Brazilië. In Nederland is het nat en koud, maar Brazilianen hebben te maken met extreme hitte. In een groot deel van het land is het ‘code rood’, vanwege temperaturen die boven de 40 graden uitkomen. Daarbij kan op sommige plekken de gevoelstemperatuur zo’n 58 graden zijn. De extreme hitte is vermoedelijk deels veroorzaakt door de zeer sterke El Niño, een fenomeen veroorzaakt door het periodiek opwellen van warm zeewater voor de oostkust van Zuid Amerika.

Verder lezen →

Waarom een klimaatmars? Lees het klimaatnieuws!

ReneFransen 13 november 2023 Geen reacties

Op zondag 12 november is er een landelijke klimaatmars in Amsterdam. Een bont gezelschap van organisaties die soms verder niet veel gemeenschappelijk hebben, vragen aandacht voor klimaatverandering en voor een rechtvaardige verdeling van de lasten die het stoppen ervan met zich mee zal brengen.

Waarom zo’n klimaatmars, waarom zoveel verstorende acties? Een belangrijke reden die een organisatie als Extinction Rebellion aanvoert voor hun acties is dat het niet zozeer vijf voor twaalf is, maar eerder vijf seconden voor twaalf. Of zelfs vijf over twaalf.

Hoewel ik het op veel punten niet echt eens ben met XR hebben ze hier toch wel enig gelijk. Daarom heb ik eens een overzicht gemaakt van recent klimaatnieuws dat ik vond op wetenschappelijke fora. Dit is zeker geen uitputtend overzicht, ik heb dit nieuws van een aantal sites met wetenschapsnieuws waarvoor ik een account heb, en van een groep ‘scientists who do climate’ op X. Ik ben tot maximaal 30 oktober teruggegaan voor de sites, en een klein stukje op X. De berichten zijn onderverdeeld in ‘slecht nieuws’ en ‘goed nieuws’.

Verder lezen →

Wanneer begint het leven van een stamcel-embryo?

ReneFransen 13 mei 2023 Geen reacties

Een van de thema’s die ik als wetenschapsjournalist al een tijd volg is het ontstaan van (menselijke) embryo’s. Dat was altijd simpel: een embryo ontstaat door de combinatie van een eicel en een zaadcel. Maar de afgelopen jaren zijn er allerlei complicaties ontstaan, deels door nieuwe technieken rond bevruchting, maar vooral door ontwikkelingen in stamcelonderzoek.

Dit blog gaat over dat laatste. In 2017 verscheen er in eLife een artikel van het Amerikaanse MIT, waarin beschreven werd hoe in een kweekschaaltje met zogeheten geïnduceerde pluripotente stamcellen (iPSC) spontaan een embryo-achtige structuur ontstond. De stamcellen waren ontstaan door het ‘herprogrammeren’ van gewone bindweefselcellen uit de huid. De vraag was wat dit voor structuur is: een embryo, of niet?

Verder lezen →

De computer moet op dieet

ReneFransen 20 januari 2023 Geen reacties

Op maandag 16 januari verscheen mijn artikel ‘De computer moet op dieet‘ in het Nederlands Dagblad. Sinds kort schrijf ik geen korte nieuwsberichten meer voor de krant, maar duik ik dieper in een onderwerp om naast nieuws ook duiding te geven. Inmiddels zijn er al een aantal artikelen in productie. Welke? Dat blijft nog even onder de pet. Het ND heeft een betaalmuur (ik zeg niet ‘helaas’, want ze moeten hun journalisten ergens van betalen!) maar wie een account aanmaakt kan een aantal artikelen gratis lezen!

Een nieuwe uitvalsbasis

ReneFransen 3 mei 2022 1 reactie

Sinds de oprichting in 2012 was Scientific Dutchman gevestigd in Roden, noord-Drenthe. Sinds kort is dat veranderd, ik ben verhuisd naar Hanzestad Kampen in Overijssel. Ik blijf nog verbonden met Noord-Nederland via mijn deeltijdaanstelling aan de Rijksuniversiteit Groningen, maar woon nu wat meer naar het midden van het land.

Als zelfstandige op het terrein van wetenschapscommunicatie werk ik al langer overal en nergens, en dat wordt nu alleen eenvoudiger. Een lezing geven in de Randstad was vanuit Roden een hele expeditie, maar is nu eenvoudiger. De nieuwe uitvalsbasis is centraler, en grote delen van Nederland zijn nu in een dik uur bereikbaar.

Verder lezen →