Februari is de maand waarin veel mensen de Alpenpistes opzoeken. Maar die zijn al een tijdje akelig groen, en dat kun je niet los zien van klimaatverandering. Ook de droogte in het Amazonebekken van afgelopen jaar lijkt voor een belangrijk deel toe te schrijven aan klimaatverandering. Het goede nieuws is dat waterstof produceren op zee mogelijk lijkt, dat er een supercondensator kan worden gebouwd van nikkel-ijzer oxide en dat de stroomproductie in Europe snel groener wordt. Lees het onder de afbeelding!
Goed nieuws
26-1 Succesvolle test met waterstofproductie op zee. Het Europese bedrijf Lhyfe heeft een systeem getest dat op zee dat groene waterstof maakt met behulp van windenergie. Het bestaat een drijvende windmolen en een drijvend platform waarop een 1 MW elektrolyser water omzet in waterstof. Het grotendeels autonoom werkende systeem is na veertien maanden op zee in november terug naar een haven gebracht. Het bedrijf meldt op de eigen website dat de apparatuur deze periode, met daarin vijf stormen, zonder schade heeft overleefd. Het is de bedoeling om de productiecapaciteit op te schalen tot 10 en later 100 MW.
31-1 Supercondensator kan stroompieken opvangen. Een probleem van wind- en zonne-energie is het variabele aanbod. Een techniek om stroom snel op te slaan en weer af te geven kan helpen bij het opvangen van pieken en dalen in de stroomvoorziening. Onderzoekers van Shandong University (China) hebben een supercondensator gemaakt van nikkel-ijzer oxide die stroom zeer snel kan opslaan en afgeven met een hoge capaciteit. Zij deden dit door het verwijderen van zuurstofatomen uit het kristalrooster. Dit soort ‘zuurstof-gaten’ staat in de belangstelling van materiaalwetenschappers, omdat ze een grote invloed kunnen hebben op de elektrische eigenschappen. Door het oxide te maken volgens een aangepaste procedure die het ontstaan van zuurstof-gaten stimuleert wisten zijn een supercondensator te bouwen. Een nieuwsbericht over dit onderzoek is hier te lezen. De publicatie over dit materiaal verscheen eerder in Frontiers of Chemical Science & Engineering.
24-1 Stroomproductie neemt toe én vergroent. De komende jaren zal de vraag naar elektriciteit wereldwijd toenemen. Maar omdat er steeds meer ‘groene stroom’ komt, zal in 2026 het aandeel van stroom met een lage broeikasgas-uitstoot zijn toegenomen tot bijna de helft, flink hoger dan de 40 procent uit 2023. Dit staat in een nieuw rapport van het Internationaal Energieagentschap IEA. De groene stroom komt van zon, wind en waterkracht en van kerncentrales. Het lEA verwacht dat groene stroom begin 2025 de stroomproductie uit kolen zal inhalen.
Tussen goed en minder goed
Klimaatwetenschapper Katherine Hayhoe kwam al eerder langs in deze nieuwsbrief (haar manier van communiceren over klimaatveranderingen is een van mijn inspiratiebronnen). Hayhoe was onlangs bij het World Economic Forum in Davos – en nee, dat is niet een bijeenkomst van de nieuwe wereldregering! Zij beschrijft het nut van het WEF, waar zij tal van mensen kon spreken en waar de deelnemers nog weer eens konden horen dat klimaatverandering een bedreiging is voor het leven op onze planeet, via extreem weer, verlies van biodiversiteit en de ineenstorting van ecosystemen. Een van de lichtpuntjes die zij noemt is dat IKEA sinds 2016 met 30,9 procent is gegroeid, terwijl de koolstofuitstoot in diezelfde periode daalde met 24,3 procent. Hayhoe kraakt ook een paar kritische noten, bijvoorbeeld over muzikanten die van de andere kant van de wereld naar Davos werden gevlogen voor een feestje. Haar nieuwsbrief is hier te lezen.
1-2 Opzet voor een duurzame plastic-industrie. Plastics zijn nuttig, maar het maken van plastics uit fossiele grondstoffen is niet duurzaam. Milieuwetenschappers van de universiteit van Oxford (VK) hebben donderdag in het wetenschappelijke tijdschrift Nature beschreven wat er nodig is om op een duurzame manier plastics te maken. Dat begint al met de koolstofatomen waaruit plastics zijn opgebouwd: die moeten komen uit recycling en van andere groene koolstofbronnen, zoals biomassa of CO2 uit afvalgassen. Daarnaast moet voorkomen worden dat plastics in het milieu komen, en als dat toch gebeurt moeten ze daar op een veilige manier volledig afbreken. Dit vraagt om het opzetten van een totaal nieuwe keten van productie, gebruik en recycling. Als dat lukt, kan het zorgen voor een grote daling in de uitstoot van broeikasgassen door plastics.
Minder goed nieuws
24-1 Droogte Amazone verergerd door opwarming. Het stond in een vorige aflevering van deze nieuwsbrief, 2023 was wereldwijd het warmste jaar ooit gemeten. Dat was deels te wijten aan het oceaanfenomeen El Niño, dat de toch al oplopende temperatuur nog eens extra verhoogde. Daarnaast is bekend dat El Niño droogte veroorzaakt in het Amazonebekken. Die droogte was afgelopen jaar extreem, waardoor onder meer waterkrachtcentrales niet goed meer werkten. Een internationaal team van wetenschappers heeft onderzocht hoe sterk El Niño en klimaatverandering hebben bijgedragen aan de droogte. Ze keken naar ‘meteorologische droogte’ (de regenval) en ‘landbouwdroogte’, waarin naast neerslag ook verdamping meespeelt. In een rapport dat onlangs verscheen trekken zij de conclusie dat de landbouwdroogte versterkt werd door de hogere temperatuur die het gevolg is van klimaatverandering. De kans op extreme droogte, zoals gezien in 2023, neemt bovendien sterk toe bij verdere opwarming. Lees dit nieuwsbericht over het onderzoek.
29-1 Skiwedstrijden afgelast. Klimaatnieuws staat niet alleen in wetenschappelijke tijdschriften, we kunnen het gewoon op nieuwssites langs zien komen. Zo meldde ik vorige week nog dat de kandidatuur van Zwitserland als organisator van de Olympische Winterspelen in 2038 gevaar loopt door smeltende gletsjers. En de afgelopen weken zijn al verschillende skiwedstrijden in de Alpen afgelast vanwege uitzonderlijk hoge temperaturen. Komend weekend zouden er wedstrijden zijn in Chamonix, maar de races van 2 en 3 februari zijn inmiddels geschrapt. Op het moment van schrijven van deze nieuwsbrief gaat de slalom die 4 februari op het programma staat nog wel door.
31-1 Opwarming bedreigt Afrikaanse olifanten. Olifanten hebben het al moeilijk door stropers die op ivoor uit zijn. Maar ook de opwarming van het klimaat bedreigt deze reuzen van de Afrikaanse savanne. Dat blijkt uit een onderzoek in de regio rond het Virungagebergte. Dit gebied van ruim 15 duizend vierkante kilometer is verdeeld over drie landen, Oeganda, Rwanda en de Democratische Republiek Congo. Onderzoekers van de University of Massachusetts Amherst (VS) maakten een model waarin de gevolgen zijn berekend van verschillende scenario’s van opwarming op de olifanten. Het gaat om opwarming van 1,6o , 2,8o en 4,3o Celsius in de komende tachtig jaar. Ook keken de onderzoekers naar olifanten in verschillende leeftijdscategorieën. De conclusie is dat vooral oudere dieren slecht kunnen omgaan met opwarming. Omdat olifanten leven in kuddes die geleid worden door oudere vrouwtjes zal dit grote gevolgen hebben voor de overleving van deze soort. Het onderzoek is woensdag verschenen in het tijdschrift Plos Sustainability and Transformation. Een nieuwsbericht is hier te lezen.
