Klimaatverandering treft de hele aarde, maar de klimaatmodellen en de aanpak van klimaatverandering zijn grotendeels gebaseerd op een Westers perspectief. In deze editie daarom onder meer aandacht voor klimaatverandering in conflictgebieden. En er is interessant nieuws over koolstofbelasting – Duitsers zijn daar onder bepaalde voorwaarden enthousiast over!
Goed nieuws
21-11 Veel steun voor koolstofbelasting bij Duitse consumenten. Een koolstofbelasting op producten die bijdragen aan het broeikaseffect is een zeer effectieve methode om consumenten te laten kiezen voor producten die het klimaat minder schaden. Maar het is ook een erg impopulaire maatregel. Onderzoekers van de Ludwig-Maximilians-Universität München (Duitsland) hebben een manier gevonden om grote steun te krijgen voor zo’n belasting. De sleutel is wat de overheid gaat doen met het geïnde belastinggeld. Een groep van 1100 burgers kiezen uit verschillende opties, zoals investeren in groene energie, het ondersteunen van armere burgers of gebruik voor de landelijke begroting. De meest populaire keuze was een ‘koolstof-dividend’, dat aan iedere burger wordt uitgekeerd op basis van de verwachte inkomsten uit de koolstof belasting. Volgens de onderzoekers zou een vergelijkbare maatregel mogelijk zijn voor onder meer het terugdringen van plasticgebruik. Het onderzoek is gepubliceerd in het tijdschrift Nature Sustainability. Zie ook dit nieuwsbericht.
19-11 Meer stroom en olie door zonnepanelen in olijfboomgaard. Zonneparken op landbouwgrond roepen veel weerstand op. Maar volgens onderzoekers van de universiteit van Córdoba kan het ook een win-win situatie opleveren. Zij modelleerden de plaatsing van zonnepanelen in een ‘heggen-plantage’ met olijfbomen. Daarin staan de bomen in rechte lijnen met zo’n anderhalve meter tussenruimte. Zonnepanelen die daar geplaatst worden leveren schaduw op voor de bomen en beschermen ze ook enigszins tegen wind. Daarnaast zorgt verdamping van water door de bomen voor verkoeling, waardoor de panelen beter werken. Het resultaat: de olijfbomen produceren meer olie, de panelen meer stroom dan in een boomgaard zonder panelen of een zonnepark zonder bomen. Het onderzoek is gepubliceerd in het Journal of Cleaner Production. Zie ook dit nieuwsbericht.
Tussen goed en minder goed
21-11 Temperatuur oceanen in vroege 20e eeuw te laag geschat. Om een goede inschatting te maken van klimaatverandering is het belangrijk te weten hoe warm het vroeger was. Onderzoekers van de universiteit van Leipzig (Duitsland) hebben de gemiddelde temperatuur berekend op basis van historische metingen. Daarbij viel op dat metingen van de oceaantemperatuur aan het begin van de 20e eeuw omlaag ging, terwijl dat niet gebeurde bij de temperatuur op land, wat niet klopt met de verwachtingen. Het verschil tussen de metingen in de oceaan en op land was 0,26 graad Celsius. Deze lagere temperatuur zorgt er voor dat er in de loop van de eeuw een onverklaarbare opwarming heeft plaatsgevonden, die bijna geheel verdwijnt wanneer de ‘koude periode’ wordt genegeerd. Volgens de onderzoekers is de variatie in meetmethoden vermoedelijk de oorzaak voor het gemeten verschil tussen land en oceaan: watertemperatuur werd in die tijd gemeten in emmers water op schepen. Een correctie van de afwijkende lagere temperatuur verandert overigens niets aan de schattingen van klimaatverandering, die wordt afgezet tegen de periode 1850-1900. Wel geeft het aan dat onderzoekers alert moeten zijn bij gebruik van historische data. Het onderzoek is gepubliceerd in het tijdschrift Nature. Zie ook dit nieuwsbericht.
19-11 Nigeriaanse student vult gat in klimaatmodellen. De kwaliteit van klimaatmodellen is afhankelijke van de kwaliteit van de data waarop ze gebaseerd zijn. En voor grote delen van de wereld zijn er eigenlijk onvoldoende gegevens bekend. Zo hadden onderzoekers van de Norwegian University of Science and Technology geen informatie over de uitstoot veroorzaakt door huizen in Nigeria, een land met een snel groeiende, jonge bevolking. Maar er was wel een Nigeriaanse student, Chibuikem Chrysogonus Nwagwu, die een master in Industriële Ecologie aan deze universiteit had afgerond. Hij kreeg begeleiding bij het verzamelen van de ontbrekende gegevens, en concludeerde dat Nigeria om zijn klimaatdoelen te halen (een reductie van de uitstoot van 20 procent in 2030, ten opzichte van 2015) op een andere manier huizen moet bouwen. Ook is het belangrijk het fossiele aandeel in de elektriciteitsproductie (nu nog 85 procent) te verminderen. De gegevens die Nwagwu verzamelde zijn gepubliceerd in het tijdschrift Buildings & Cities. Zie ook dit nieuwsbericht.
Minder goed nieuws
19-11 Onkruidverdelging minder effectief door klimaatverandering. Boeren worden al direct getroffen door klimaatverandering, bijvoorbeeld door overstromingen of langdurige droogte. Maar er is ook een indirect effect, stellen onderzoekers van de universiteit van Illinois (VS) in het tijdschrift Weed Science: herbiciden zijn minder effectief door het extreme weer dat samengaat met klimaatverandering. Eerder toonden ze dit al aan voor herbiciden die werken voordat het onkruid boven de grond komt, nu doen ze dat voor middelen die werken bij onkruid boven de grond. Zij trekken deze conclusies op basis van gegevens over de effectiviteit van bestrijdingsmiddelen gekoppeld aan informatie over het weer, die in een periode van dertig jaar zijn verzameld. Droogte zorgt bijvoorbeeld voor een dikkere waslaag op bladeren, waardoor herbiciden minder goed doordringen in het onkruid, terwijl harde regen de middelen van het onkruid af spoelt. Zie ook dit nieuwsbericht.
19-11 Gevolgen klimaatverandering extra zorgelijk in conflictgebieden. Dat klimaatverandering conflicten kan veroorzaken is wel bekend. Maar een nieuwe onderzoek van Luisa Bedoya Taborda, promovenda aan de universteit van Sydney (Australië) laat zien dat er weinig aandacht is voor wat klimaatverandering aanricht in conflictgebieden. Zij bestudeerde dit in Zuid Amerika, Oceanië en Zuidwest Azië. In een publicatie die is verschenen in het tijdschrifit WIRES Climate Change geeft zij een overzicht van gepubliceerd onderzoek op dit terrein uit de afgelopen vijftien jaar. Zij ontdekte dat de stem van bevolkingsgroepen in conflictgebieden in de meeste Engelstalige publicaties ontbrak. Die stemmen waren wel te horen in Spaanse of Portugese artikelen, en in kleinere talen. Hierdoor is er te weinig inzicht in wat de bevolking in deze conflictgebieden nodig heeft. Dat zijn bijvoorbeeld projecten om de gevolgen van klimaatverandering tegen te gaan waarin de strijdende partijen gezamenlijk optrekken, maar ook programma’s die spanningen tussen bevolkingsgroepen verminderen. Taborda stelt dat de stress die klimaatverandering veroorzaakt de bestaande spanningen kan verergeren. Zie ook dit nieuwsbericht.
Het maken van deze nieuwsbrief kost mij iets meer dan een halve werkdag. Een donatie is daarom altijd welkom, via Paypal. Geen Paypal? Neem dan even contact op.
Sinds 1995 ben ik actief in wetenschapsjournalistiek en -communicatie. Daarnaast geef ik workshops over het schrijven van wetenschappelijke subsidieaanvragen, redigeer ik zulke aanvragen en schrijf ik teksten over complexe technische/wetenschappelijke materie. Kijk voor meer informatie elders op deze site, of neem direct contact op via rene@scidutch.nl!
