Het goede nieuws deze week is dat groen vliegen dichterbij lijkt te komen, en dat we met 10 miljard mensen binnen de grenzen van onze planeet kunnen blijven. Verder gaan watersporters de klimaatwetenschap helpen en blijkt een Noordelijke scheepvaartroute niet zo klimaatbestendig. Er is weer een gevarieerd aanbod van wetenschapsnieuws in deze aflevering van mijn klimaatnieuwsbrief!
Goed nieuws
11-7 Vliegen op stroom of waterstof komt dichterbij. Deze week verschenen twee studies die groen vliegen efficiënter maken. In elektrische vliegtuigen moeten de accu’s bij start en landing een hoog vermogen afgeven. Dit is vooral lastig bij de landing, wanneer de accu’s bijna leeg zijn. Amerikaanse onderzoekers analyseerden deze accu’s en ontdekten dat vooral schade bij de kathode het afgegeven vermogen vermindert. Zij ontwikkelden een elektrolyt-vloeistof die deze schade kan voorkomen, wat elektrisch vliegen dichterbij brengt. Dit is gepubliceerd in het tijdschrift Joule. Zie ook dit nieuwsbericht. En in Zweden hebben wetenschappers van de Chalmers University of Technology berekend dat gewone vliegtuigen met aanpassingen op waterstof kunnen vliegen. Het gaat om een grote (maar lichte) tank voor vloeibaar waterstof, en een warmtewisselaar die delen van de motor koelt met de kou van het waterstof (wat de efficiënte verhoogt) en de koude brandstof voorverwarmt met hete uitlaatgassen. Zij verwachten dat er in 2028 commerciële vluchten op waterstof zullen zijn. Zie deze publicatie in Applied Thermal Engineering en dit nieuwsbericht.
11-7 Een goed en groen leven is mogelijk voor 10 miljard mensen. Kan de aarde 10 miljard mensen een goede levensstandaard geven? Ja, zeggen wetenschappers van de Technische Universiteit van Braunschweig (Dld). Zij analyseerden de vraag met behulp van het donut-model. Daarin is de binnenste rand de ondergrens voor een goede levensstandaard, terwijl de buitenste rand de draagkracht van de aarde aangeeft. Aan de hand van een fictief ‘boodschappenmandje’ waarin goederen en diensten zitten is bepaald of er inderdaad een ‘donut’ zit tussen die twee grenzen. Het antwoord is ja, zeggen de onderzoekers. Wel vraagt het om aanpassingen, zoals een meer plantaardig dieet, en veranderingen in het energiesysteem en de landbouw. Verder zullen de rijkste inwoners iets moeten inleveren, mede omdat in de armste landen de levensstandaard hoger zal worden. De donut is overigens niet heel dik, maar met innovaties op verschillende terreinen zou die wel dikker kunnen worden, melden zij in het tijdschrift Journal of Cleaner Production. Zie ook dit nieuwsbericht.
Tussen goed en minder goed
11-7 Watersporters ingezet bij klimaatonderzoek. Onderzoekers van de universiteit van Bremen (Dld) gaan hobbyduikers inzetten bij het opsporen van ‘mariene hittegolven’. Deze duikers hebben doorgaans een duikcomputer om hun pols, die onder meer locatie, diepte en temperatuur meet. De onderzoekers werken aan een portal en een app waarmee gegevens van allerlei typen duikcomputers kunnen worden verzameld, om zo meer temperatuurmetingen te krijgen van bijvoorbeeld de Middellandse zee. Ze willen hobbyduikers inschakelen omdat eerdere onderwater-hittegolven die daar plaatsvonden niet goed bleken te worden opgepikt door het reguliere netwerk van meetapparatuur. Dankzij een subsidie van het Duitse Ministerie van Onderwijs en Wetenschap kunnen de onderzoekers hun portal gaan bouwen. Elders loopt er ook een project om via kleine sensoren aan surfplanken informatie te verzamelen over de temperatuur van de bovenste waterlaag. Zie ook dit (Duitstalige) nieuwsbericht van de universiteit van Bremen.
9-7 App onthult effect klimaat op plantengroei. Veranderingen in het klimaat hebben gevolgen voor bijvoorbeeld de bloeitijd van planten, of het verschijnen van de eerste bladeren van het seizoen. Om het effect van klimaatverandering op deze ‘fenomenologie’ van planten te analyseren zijn heel veel metingen nodig. De universiteit van Leipzig (Dld) ontwikkelde hiervoor de app Flora Incognita, waarmee wandelaars gemakkelijk planten kunnen identificeren door een foto te maken. Die foto’s, voorzien van gegevens over locatie, datum en tijd, kunnen de onderzoekers vervolgens analyseren. Hierdoor krijgen ze gedetailleerde informatie over plantengroei, die een goede aanvulling vormt voor de satellietwaarnemingen die ze ook verzamelen. Zij konden zo ecologische patronen bestuderen. Ze willen op deze manier onder meer onderzoeken welk effect klimaatverandering heeft op de relatie tussen de bloei van planten en bestuivende insecten. Een analyse van de app-gegevens is gepubliceerd in het tijdschrift Methods in Ecology and Evolution. Zie ook dit nieuwsbericht.
Minder goed nieuws
11-7 Noordelijke scheepvaartroute minder bevaarbaar door opwarming. Door de opwarming van het klimaat is er in de zomer minder ijs in de Arctische oceanen. Maar waar je zou verwachten dat hierdoor de scheepvaart meer ruimte krijgt, blijkt juist het tegenovergestelde. In de Noordwestelijke Doorvaart, die tussen Groenland en Canada loopt en schepen via de Canadese eilanden naar de Beringstraat en de Stille oceaan brengt, is de hinder van zee-ijs juist toegenomen. Dit blijkt uit een studie die donderdag verscheen in het tijdschrift Communications Earth & Environment. De verklaring is dat het ‘jaarlijkse ijs’, dat in de winter aangroeit en ’s zomers wegsmelt, inderdaad is afgenomen. Maar daardoor krijgt permanent ijs, dat al eeuwen aanwezig is, de kans om weg te drijven en het scheepvaartverkeer te hinderen. Dit oude ijs is veel dikker dan het jaarlijkse ijs, dus levert het meer problemen op voor schepen. Zie ook dit nieuwsbericht.
11-7 Bossen in westen VS slaan minder koolstof op. Bossen leken lang een goede manier om koolstof uit te atmosfeer weg te vangen en op te slaan. Maar de laatste jaren is het beeld gekanteld. Een nieuw onderzoek in het westen van de VS bevestigt nog eens dat door verdroging en branden veel bossen nu koolstof uitstoten. In het onderzoek zijn trends in koolstof opslag door bossen voor negentien westelijke regio’s in kaart gebracht, voor de periode tussen 2005 en 2019. De hoeveelheid koolstof in levende bomen nam in ongeveer de helft van de regio’s af, terwijl opslag in dood hout toenam. Dit dode hout vergaat, waardoor de koolstof weer in de atmosfeer kan komen. Verminderde opslag komt vooral door uitdroging en felle natuurbranden. Die laatste ontstaan mede omdat veel bossen slecht onderhouden zijn, waardoor er veel brandbaar materiaal ligt. Beter onderhoud is dan ook nodig, stellen de onderzoekers in het tijdschrift Earth’s Future. De meest noordwestelijke regio in het onderzoek laat overigens een toename in opslag van koolstof zien, wat de onderzoekers als een lichtpuntje zien. Zie ook dit nieuwsbericht.
Sinds 1995 ben ik actief in wetenschapsjournalistiek en -communicatie. Daarnaast geef ik workshops over het schrijven van wetenschappelijke subsidieaanvragen, redigeer ik zulke aanvragen en schrijf ik teksten over complexe technische/wetenschappelijke materie. Kijk voor meer informatie elders op deze site, of neem direct contact op via rene@scidutch.nl!
