Politiek en klimaatverandering zijn niet altijd even goede vrienden. Zo kan de verkiezing van Donald Trump als president van de VS zorgen voor een fikse extra uitstoot van broeikasgassen. Ook bezoekers van de klimaattop, later deze maand, zullen flink wat CO2 uitstoten door met privévliegtuigen te reizen. Er is beter nieuws over vaste stof batterijen en thermo-elektrische generatoren. Dat en meer in deze aflevering van mijn wekelijkse klimaatnieuws.
Goed nieuws
7-11 Warmteverschil kan CO2 omzetten in nuttige grondstof. Ze zijn al vaker langsgekomen in deze nieuwsbrief: thermo-elektrische generatoren, die een warmteverschil omzetten in stroom. Onderzoekers van de universiteit van British Columbia (Canada) hebben een standaard thermo-elektrische generator gebruikt om kooldioxide om te zetten in koolmonoxide, de grondstof voor allerlei nuttige chemische verbindingen. Hun experimenten wezen uit dat een temperatuurverschil van 40 graden voldoende stroom oplevert om deze omzetting uit te voeren. Deze technologie is bijvoorbeeld te koppelen aan een geothermische installatie, tussen de aanvoer- en afvoerpijpen. Een meer extreme toepassing is het gebruik om een toekomstige kolonie op Mars te voorzien van basischemicaliën. Het onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Device. Zie ook dit nieuwsbericht.
7-11 Overbelaste batterij verbetert energieopslag. Vaste-stof batterijen zijn een interessante optie voor de grootschalige opslag van (groene) stroom. Ze zijn efficiënter dan de gebruikelijke batterijen met een vloeibaar elektrolyt (de geleider van stroom tussen de elektroden). Maar dit type batterij moet nog verder doorontwikkeld worden om langdurige te kunnen functioneren voor het opslaan en afgeven van een grote hoeveelheid elektriciteit, zoals het opslaan van overtollige stroom uit zon of wind om het elektriciteitsnet te stabiliseren. Het Amerikaanse Oak Ridge National Laboratory voert daarom proeven uit waarbij de baterijen worden overbelast, en kijken daarbij met röntgenspectroscopie wat er precies gebeurt. Hierbij zagen ze hoe elektronen zich ophopen in poriën van de elektrolyt, wat uiteindelijk leidt tot kortsluiting. Met deze kennis is het mogelijk de batterijen verder te verbeteren. Het onderzoek is gepubliceerd in het tijdschrift Batteries & Supercaps. Zie ook dit nieuwsbericht.
Tussen goed en minder goed
7-11 Bomen planten in het hoge Noorden lijkt niet nuttig. Het planten van bomen is een goede manier om kooldioxide uit de lucht te halen en op te slaan. Eén plek waar mogelijk veel bomen kunnen worden aangeplant is het arctisch gebied. Maar een analyse van onderzoekers verbonden aan de universiteit van Aarhus (Denemarken) stellen dat dit een slecht idee is. In de arctische bodem ligt namelijk meer koolstof opgeslagen dan in alle vegetatie op aarde. Het verstoren van die bodem zorgt ervoor dat die koolstof weer vrij kan komen. Ook zorgt extra begroeiing voor een verminderde terugkaatsing van zonlicht (albedo), waardoor het gebied extra opwarmt. Vooral het beplanten van toendra en moerasgebied werkt slecht uit voor het klimaat. Ook het planten van extra bomen in open bosgebieden heeft een negatief effect. De onderzoekers stellen dat het beter is voor het klimaat om herders te ondersteunen die kuddes kariboes laten grazen. Dit houdt het landschap open en de bomen verstoren in de winter de isolerende sneeuwlaag, wat de permafrost beschermt. Het onderzoek is gepubliceerd in het tijdschrift Nature Geoscience. Zie ook dit nieuwsbericht.
5-11 Waterstofmetingen om risico’s te beperken. Waterstof is belangrijk voor de vergroening van onze energievoorziening. Maar het opslaan en transporteren van dit gas is niet zonder risico: het is ontvlambaar én het is een ‘indirect broeikasgas’, via chemische reacties in de atmosfeer. Het is daarom belangrijk om de aanwezigheid van waterstoflekkages te kunnen meten. Onderzoekers van Chiba University (Japan) hebben een methode ontwikkeld waarmee zij met behulp van ‘tunable diode laser absorption spectroscopy’ (TDLAS) lage concentraties waterstof kunnen meten, via de absorptie van laserlicht door dit gas. Het zou bijvoorbeeld geschikt zijn voor het signaleren van lekkage uit een brandstof cel die werkt op waterstof. Een beschrijving van de techniek is gepubliceerd in het tijdschrift Optics & Laser Technology. Zie ook dit nieuwsbericht. Een andere techniek, die waterstof detecteert in luchtmonsters, is vorige maand door onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen gepubliceerd in Scientific Reports, en eerder al beschreven in dit achtergrondartikel.
Minder goed nieuws
7-11 Forse groei in uitstoot door privévliegtuigen. De uitstoot van kooldioxide door privévliegtuigen steeg tussen 2019 en 2023 met maar liefst 46 procent. Grootschalige internationale evenementen droegen hier aan bij, zoals het WK voetbal van 2022 maar ook de klimaatconferentie COP28 (2023). De berekeningen zijn gemaakt door drie Europese onderzoeker en gepubliceerd in het tijdschrift Communications Earth & Environment. Passagiers van privévliegtuigen veroorzaken volgens dit onderzoek ongeveer 500 keer zoveel kooldioxide-uitstoot als de gemiddelde wereldburger. Voor het onderzoek zijn ruim 18,5 miljoen vluchten van privéjets geanalyseerd, gemaakt door bijna 26 duizend vliegtuigen. Daarmee is het grootste deel van dit soort privévluchten onderzocht. In 2023 zorgden deze vluchten voor een uitstoot van 15,6 miljoen ton CO2, wat zo’n 1,8 procent is van de totale uitstoot door de commerciële luchtvaart. Zie ook dit nieuwsbericht.
6-11 Verkiezing Trump levert in zes jaar 4 miljard ton extra CO2-uitstoot op. De verkiezing van Donald Trump tot president van de VS zal de uitstoot van broeikasgassen door dit land flink verhogen, met 4 miljard ton CO2. Dat is evenveel als de uitstoot van de EU en Japan samen – of evenveel als de 140 landen met de laagste uitstoot. Dit meldde de website Carbon Brief afgelopen voorjaar op basis van verschillende modellen van Amerikaanse onderzoeksgroepen. De extra uitstoot hangt wel af van de mate waarin Trump diverse milieumaatregelen van de regering Biden zal terugdraaien. Aan de andere kant is in de modellen geen rekening gehouden met de belofte dat hij flink zou gaan boren naar olie en gas. Maar daar staat weer tegenover dat Harris mogelijk meer klimaatmaatregelen zou hebben genomen. Carbon Brief stelt dat met de verkiezing van Trump de kans om de opwarming te beperken tot 1,5 graad waarschijnlijk verkeken is.
Sinds 1995 ben ik actief in wetenschapsjournalistiek en -communicatie. Daarnaast geef ik workshops over het schrijven van wetenschappelijke subsidieaanvragen, redigeer ik zulke aanvragen en schrijf ik teksten over complexe technische/wetenschappelijke materie. Kijk voor meer informatie elders op deze site, of neem direct contact op via rene@scidutch.nl!
