De jaarlijkse klimaatconferentie komt er aan, en in de aanloop daar naartoe brengt medisch tijdschrift The Lancet weer in kaart wat de effecten van klimaatverandering zijn op onze gezondheid. Verder laten Spaanse onderzoekers zien dat ruim de helft van de sterfgevallen tijdens de hete zomer van 2022 is toe te schrijven aan door de mens veroorzaakte klimaatverandering. Maar er is deze week gelukkig ook nog goed nieuws te melden.
Goed nieuws
29-10 Vulkaanblauwalg kan kooldioxide vastleggen. Een blauwalg die is gevonden in de wateren rond het eiland Vulcano, ten noorden van Sicilië, blijkt zeer efficiënt kooldioxide te kunnen vastleggen. De bacterie, die vooral goed groeit in warm water met veel kooldioxide, klontert bovendien samen tot een soort ‘groene pindakaas’. Daarmee is de blauwalg geschikt om in industriële toepassingen kooldioxide vast te leggen in biomassa, die weer bruikbaar is voor verschillende doeleinden. Ook is het wellicht mogelijk de alg genetisch aan te passen, zodat deze het broeikasgas omzet in nuttige grondstoffen. De alg is door Amerikaanse onderzoekers geselecteerd uit cellen die voor de kust van het Italiaanse eiland zijn verzameld. Een beschrijving van de alg is gepubliceerd in het tijdschrift Applied and Environmental Microbiology. Zie ook dit nieuwsbericht.
29-10 Opslag zonnewarmte in moleculen. Ongeveer de helft van het wereldwijde energieverbruik is bedoeld voor verwarming. Maar het is niet erg efficiënt om hiervoor zonne-energie te gebruiken. Zonnewarmte kan bijvoorbeeld worden opgeslagen in water, maar dat koelt al snel weer af. Duitse onderzoekers hebben nu een manier gevonden om zonne-energie langdurig op te slaan in moleculen. Dat dezen zij met behulp van lichtgevoelige schakelaars, die de energie omzetten in een chemische bindingen waardoor ze van vorm veranderen. De energie komt weer vrij wanneer de schakelaar teruggezet wordt. Op deze manier is het mogelijk de energie weken lang te bewaren met beperkt verlies. In eerste instantie kon de schakelaar alleen ultraviolet licht opslaan, maar na enkele aanpassingen lukte het om een breder deel van het lichtspectrum te gebruiken. Een beschrijving van de reacties rond opslag en afgifte van energie is gepubliceerd in het tijdschrift Angewandte Chemie. Zie ook dit nieuwsbericht.
Tussen goed en minder goed
31-10 Permafrost schakelt tussen uitstoot en opname broeikasgas. Een twintig jaar durend onderzoek (2003-2022) in de bossen van Alaska laat zien dat de effecten van klimaatverandering niet altijd eenduidig zijn. Het sparrenbos waarin de onderzoekers hun observaties deden staat in de permafrost, en bleek in de eerste tien jaar kooldioxide uit te stoten door het warmere klimaat. Maar in de tien jaar die volgden nam de opname juist weer toe, met zo’n 20 procent. De onderzoekers van de Osaka Metropolitan University (Japan) stellen dat het bos door de opwarming natter werd. Daardoor groeiden de zwarte sparren sneller, en namen dus meer kooldioxide op. De 20 jaar durende studie is de langste die ooit in een permafrost bos is uitgevoerd. Maar de onderzoekers waarschuwen dat ze niet kunnen voorspellen hoe de bomen zullen reageren op verdergaande opwarming van het klimaat. Het onderzoek is gepubliceerd in het tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences. Zie ook dit nieuwsbericht.
30-10 Database helpt bij herstel van koraalrif. Australische wetenschappers hebben een database opgezet met genetische informatie van zee-organismen zoals koraaldiertjes en wieren. Daarmee is het mogelijk om bij herstel van bijvoorbeeld koraalriffen organismen uit te zoeken die klimaatbestendig zijn. Naast genetische informatie bevat de database namelijk ook gegevens over de omstandigheden waaronder de organismen leven, en hun biofysische eigenschappen. Op dit moment bevat de database informatie over 27 soorten, verzameld van 420 locaties verspreid over de hele wereld. Maar biologen kunnen ook nieuwe soorten toevoegen aan de database, die Reef Adapt is gedoopt. Een beschrijving ervan is verschenen in het tijdschrift Communications Biology. Zie ook dit nieuwsbericht.
Minder goed nieuws
30-10 Lancet Countdown on health and climate change 2024. Al zeven jaar lang publiceert het medische tijdschrift The Lancet kort voor de jaarlijkse klimaatconferentie een speciaal rapport, met een overzicht van de medische gevolgen die klimaatveranderingen nu al veroorzaakt. Deze week verscheen het achtste rapport in deze reeks, met opnieuw een sterke waarschuwing: het aantal dagen met temperaturen die gevaarlijk zijn voor de gezondheid is toegenomen. En in vergelijking met de periode 1981-2010 hadden maar liefst 151 miljoen mensen meer te kampen met voedseltekorten door hittegolven en droogte. Ook was er een toename van extreme regenval in een groot gebied. De auteurs van het rapport roepen overheden op om gemeenschapsgeld dat nu nog naar de fossiele industrie gaat in te zetten voor het nemen van maatregelen tegen klimaatverandering. Het rapport is hier te lezen. Zie ook dit overzicht.
29-10 Klimaatverandering veroorzaakte veel doden in zomer van 2022. Tijdens de hete zomer van 2022 stierven in Europa ruim 68 duizend mensen door de hitte. Onderzoekers van het Barcelona Institute for Global Health (ISGlobal) hebben berekend dat ruim de helft van deze sterfgevallen (56 procent) is toe te schrijven aan door de mens veroorzaakte opwarming van het klimaat. In lijn met eerder onderzoek vonden de onderzoekers dat vrouwen en ouderen (80+) relatief vaker overleden aan de gevolgen van warmtestress. In de periode 2015-2021 was tussen de 45 en 54 procent van de hitte-doden toe te schrijven aan door de mens veroorzaakte klimaatverandering. De onderzoekers stellen dat overheden maatregelen moeten nemen om opwarming af te remmen en om kwetsbare groepen te beschermen tegen de hitte. Het onderzoek is gepubliceerd in het tijdschrift npj Climate and Atmospheric Science. Zie ook dit nieuwsbericht.
Sinds 1995 ben ik actief in wetenschapsjournalistiek en -communicatie. Daarnaast geef ik workshops over het schrijven van wetenschappelijke subsidieaanvragen, redigeer ik zulke aanvragen en schrijf ik teksten over complexe technische/wetenschappelijke materie. Kijk voor meer informatie elders op deze site, of neem direct contact op via rene@scidutch.nl!
