De klimaatdoelen raken zo langzamerhand uit zicht, helaas. Wat mogelijk kan helpen is het verwijderen van kooldioxide uit de atmosfeer, alleen is dat gezien de lage concentraties een lastige klus. Maar er lijkt een kleine doorbraak te zijn, en dat is goed nieuws. En voor wie vindt dat klimaatmaatregelen wel erg duur zijn: lees het bericht over de klimaatkosten van materialen als staal en cement eens! Dat kan in deze aflevering van mijn wekelijkse klimaatnieuws.
Goed nieuws
23-10 Nieuw materiaal neemt gemakkelijk CO2 op. Het afvangen van het broeikasgas kooldioxide is belangrijk om verdere opwarming te voorkomen. Maar de uitstoot is al zo hoog dat het eigenlijk nodig is CO2 actief uit de lucht te halen. Een probleem daarbij is dat de concentratie in de lucht veel lager dan in een fabrieksschoorsteen. Een effectieve manier om dit te doen is er nog niet. Maar onderzoek van de universiteit van Californië in Berekley lijkt daar verandering in te brengen. Wetenschappers ontwikkelden er een poreus molecuul (een zogeheten covalent organic framework, COF) dat de CO2 uit gewone lucht kan halen. Een testbuisje met het nieuwe materiaal waar ze buitenlucht doorheen pompten bleek alle CO2 daarin op te nemen. Door het materiaal tot 60 graden Celsius te verhitten komt dat gas vrij – bijvoorbeeld voor gebruik als grondstof in de chemische industrie, of voor opslag – en is het materiaal opnieuw te gebruiken. Het zijn veelbelovende resultaten, al is er nog veel werk nodig voordat deze oplossing grootschalig is in te zetten. De resultaten zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature. Zie ook dit nieuwsbericht.
23-10 Chemische stof verkleint vochtverlies planten. Planten ‘ademen’ door kleine poriën in hun blad, de zogeheten huidmondjes. Maar door die huidmondjes verdampt ook water, wat in droge tijden slecht is voor de plant. Japanse onderzoekers van het Nagoya University Institute of Transformative Biomolecules hebben daarom gezocht naar een manier om de ontwikkeling van huidmondjes te remmen. Ze vonden een chemische verbinding die dat heel gericht doet, en die gemakkelijk aan te brengen is op de plant. Hierdoor zijn bijvoorbeeld voedingsgewassen beter bestand te maken tegen droogte, die in een warmer klimaat vaker voor zal komen. De vondst van de verbinding, die zij Stomidazolone hebben genoemd (naar de officiële naam voor huidmondjes, stomata) is gepubliceerd in het tijdschrift Nature Communications. Zie ook dit nieuwsbericht. De onderzoekers hopen meer van dit soort middelen te ontwikkelen om planten te beschermen tegen droogte.
Tussen goed en minder goed
24-10 Productie veelgebruikte materialen kost $79 miljard aan klimaatschade. Groene alternatieven voor bijvoorbeeld staal of cement zijn duurder, en worden dus minder gebruikt. Maar wat als we de klimaatschade van deze producten berekenen? Onderzoekers van de universiteit van Californië in Davis (VS) deden dit voor negen veelgebruikte materialen. Cement zou 62 procent in prijs stijgen, kalk 61 procent, gips 47 procent en staal 22 procent. De onderzoekers hanteerden een kostenpost van $184 per ton CO2. Daarin is schade aan gezondheid, milieu, landbouw en kustbescherming opgenomen. Voor staal geldt dat de kosten van de uitstoot met 79 procent dalen wanneer bij de productie alleen groene energie wordt gebruikt. Volgens de onderzoekers zouden deze kosten internationaal verrekend moeten worden in de prijs van deze materialen. Hoe dat moet, daar is nieuw onderzoek voor nodig. De analyse is gepubliceerd in het tijdschrift Environmental Research Letters. Zie ook dit nieuwsbericht.
23-10 Klimaatadaptatie voor koffie en thee. Het VK en China zijn een gezamenlijk initiatief begonnen om de theeproductie klimaatbestendig te maken. In het tijdschrift Advances in Atmospheric Sciences lanceren zijn hun project ‘Tea-CUP (Co-developing Useful Predictions), waarin zij klimaatinformatie willen ontwikkelen die de thee-industrie helpt zich aan te passen aan klimaatverandering. Zie ook dit nieuwsbericht. Maar ook koffie zal zich aan moeten passen. Daarom berekende Asnake Adane, onderzoeker aan de Wollo University in Ethiopië welke invloed klimaatverandering heeft op de koffieproductie in zijn land. Op basis van verschillende klimaatscenario’s concludeert hij dat er in Ethiopië in 2080 tussen de 30 en 44 procent meer land geschikt is voor het verbouwen van koffie dan nu. Er is wel een verschuiving van het geschikte areaal in noordelijke en westelijke richting. Zijn onderzoek is gepubliceerd in het tijdschrift PLoS ONE.
Minder goed nieuws
23-10 Meer verwondingen aan poten en meer infecties bij ijsberen. De arctische regio warmt vier keer zo snel op als de rest van de wereld. Dat heeft grote gevolgen voor het leefgebied van ijsberen, die afhankelijk zijn van zee-ijs. Wat klimaatverandering met de ijsberen doet blijkt uit twee verschillende studies. Onderzoekers van de universiteit van Washington (VS) ontdekten bij twee populaties ijsberen een toename van verwondingen die veroorzaakt lijken door vries/dooi cycli. Zij vonden beren met blokken ijs aan hun voetzolen van zo’n 30 centimeter. Daarnaast hadden dieren kale plekken, snijwonden en zweren. Dit is beschreven in het tijdschrift Ecology. Zie ook dit nieuwsbericht. En onderzoekers van de US Geological Survey vonden een toename van antistoffen tegen vijf verschillende ziekteverwekkers in recente bloedmonsters van ijsberen, in vergelijking met monsters uit de jaren ’90. Dit wijst erop dat de verspreiding van deze pathogenen in het Arctisch gebied is veranderd. Hun resultaten zijn gepubliceerd in het tijdschrift PLoS ONE. Zie ook dit nieuwsbericht.
23-10 Drieslag maakt risico’s bij overstroming groter in VS. De kans op overstromingen neemt toe door klimaatverandering. Maar veel gebieden in de VS zijn slecht voorbereid op zo’n catastrofe, concluderen onderzoekers van de universiteit van Michigan (VS). Daar vonden ze drie redenen voor. De eerste is dat de nationale organisatie voor rampenbestrijding (FEMA) het risico op sommige plekken onderschat. De tweede risicofactor is dat in veel van de gebieden met een hoog overstromingsrisico vooral mensen met een zwakkere sociaaleconomische positie wonen. De laatste reden is dat deze bewoners ook vaker dan gemiddeld niet overtuigd zijn van de realiteit van klimaatverandering. Daarom bereiden ze zich minder goed voor op extreem weer. Volgens de onderzoekers moet de overheid zich meer inspannen om het risico op overstromingen uit te leggen. Het onderzoek is gepubliceerd in het tijdschrift Environmental Research Letters. Zie ook dit nieuwsbericht.
