Er zijn elke week wel weer innovaties te melden die de uitstoot van broeikasgassen kunnen verminderen. Dat is mooi, al is gedragsverandering ook belangrijk. De luchtvaart stoot bijvoorbeeld nogal wat broeikasgas uit. Maar afgelopen week zagen we hoe klimaatverandering de luchtvaart gevaarlijker maakt. Is dat goed nieuws of slecht? Lees het zelf in mijn wekelijkse klimaatnieuwsbrief.
Goed nieuws
21-05 Grondstoffen uit broeikasgas. Het is al vaker langsgekomen in deze nieuwsbrief: technologie die het broeikasgas kooldioxide om zet in nuttige grondstoffen voor de chemische industrie. Een probleem is dat dit veel energie kost, vandaar dat wetenschappers zoeken naar katalysatoren die de reactie zuiniger maken. Zo ook onderzoekers van het Argonne National Laboratory (Department of Energy, VS). Zij gebruikten tin om van kooldioxide drie bouwstenen te maken: ethanol, azijnzuur en mierenzuur. Het tin is geplaatst op en koolstof staaf, en de grootte van de tin-deeltjes bepaalt welk product er ontstaat. Het is bovendien een elektro katalytische reactie, die dus met (groene) stroom op gang wordt gehouden. De onderzoekers hebben het proces beschreven in het Journal of the American Chemical Society. Zie ook dit nieuwsbericht van het ANL.
23-05 Warmtebatterij haalt record-efficiëntie. Bij energieopslag denken we al snel aan een accu, of misschien aan een waterbassin dat volgepompt wordt en dat tijdens het leeglopen weer stroom kan produceren. Maar er is een eenvoudiger manier die minder (schaarse) grondstoffen kost: een warmtebatterij. Dit is een materiaal waarin warmte (bij een temperatuur van boven de 1000 graden Celsius) is op te slaan. Die warmte kan zijn opgewekt door overtollige groene stroom, maar ook door fabrieksprocessen bij hoge temperatuur, zoals cementproductie. Met behulp van een thermo-elektrisch materiaal is die warmte dan weer om te zetten in stroom. Het is een relatief goedkope methode, waarvoor verschillende veel voorkomende materialen zijn te gebruiken. Onderzoekers van de universiteit van Michigan (VS) hebben zo’n batterij gemaakt die werkt met een efficiëntie van 44 procent, een record. Er is nog wat werk aan de winkel, maar de onderzoekers denken dat de efficiëntie snel hoger zal worden. Zij publiceerden hun ontwerp in het wetenschappelijke tijdschrift Joule. Zie ook dit nieuwsbericht.
Tussen goed en minder goed
22-05 Betere behuizing verkleint kans op accubrand. Accu’s zijn nog steeds belangrijk voor de energie-transitie, de overgang van fossiele brandstoffen naar groene stroom. In elektrische apparatuur, van auto’s tot smartphones, zitten doorgaans lithiumaccu’s. Een probleem van deze accu’s is dat ze tijdens gebruik of opladen warm worden, wat de aluminium behuizing kan aantasten. Wanneer die behuizing daardoor beschadigd raakt, kan de accu in brand vliegen. Koreaanse onderzoekers hebben nieuwe aluminium-legeringen gemaakt waarbij ze het materiaal een specifieke nanostructuur wisten te geven. Dat bracht hen bij een materiaal dat bijna anderhalf keer stabieler is dan de meest gebruikte aluminium-legering. Het onderzoek, dat is gepubliceerd in het Journal of Materials Research & Technology, wijst de weg naar minder kwetsbare lithium accu’s. Zie ook dit nieuwsbericht.
22-05 Minder broeikasgas door koppeling staal- en cementproductie. De productie van staal en cement is verantwoordelijk voor zo’n 13 procent van de wereldwijde uitstoot van het broeikasgas kooldioxide. Onderzoekers van de universiteit van Cambridge (VK) hebben een manier ontwikkeld om beide processen te koppelen, wat de uitstoot in theorie flink omlaag kan brengen. Bij staalproductie wordt koolmonoxide gebruikt om ijzer te reduceren tot staal, waarbij kooldioxide ontstaat. Verder wordt kalksteen ingezet om het staal te zuiveren. Die kalksteen is ook te vervangen door gerecycled cement, en door dit gebruik krijgt het de samenstelling van nieuw cement. Hoewel dit in de praktijk nog lastig zal zijn (en de hoeveelheid kalksteen in de cementindustrie en de staalproductie verschilt) zou het mogelijk kunnen zijn om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen door beide vormen van industrie te koppelen. Het proces is beschreven in het wetenschappelijke tijdschrift Nature. Zie ook dit nieuwsbericht.
Minder goed nieuws
21-05 Ontdooiende permafrost kleurt rivieren oranje. Zo’n zes jaar geleden zagen onderzoekers van de Amerikaanse National Park Service de eerste rivieren in Alaska met een oranje verkleuring. Inmiddels is het aantal verkleurde rivieren toegenomen. De oorzaak is naar alle waarschijnlijkheid het ontdooien van de permafrost, een gevolg van klimaatverandering. In die bevroren bodem zit metaalerts, dat bij ontdooiing wordt blootgesteld aan water en zuurstof, waardoor metalen en zuur vrijkomen. De oranje kleur wijst op geoxideerd ijzer in het water. Onderzoekers zijn nu druk bezig om het risico van deze metalen in kaart te brengen voor het milieu, en bijvoorbeeld de visgronden waarop de rivieren hun water lozen. Ook willen de onderzoekers weten of de rivieren na verloop van tijd weer helder zullen worden. Een verslag van hun onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Communications Earth & Environment. Zie ook dit nieuwsbericht.
23-05 Droogte in Brazilië ergste in 700 jaar. De Braziliaanse savanne kampt met de ernstigste droogte in zevenhonderd jaar. Bovendien zorgt de sterke opwarming in dit land (1 graad boven het wereldgemiddelde) dat natte jaren de droogte nauwelijks compenseren. Die boodschap presenteren onderzoekers van de universiteit van São Paulo in het tijdschrift Nature Communications. Zij gebruikten gegevens van een weerstation dat al sinds 1915 in gebruik is en vulden dit aan met informatie uit de Janelão grot op de bodem van een canyon in het Peruaçu Caves National Park. Via een analyse van de chemische samenstelling van stalagmieten konden ze de temperatuur over een periode van eeuwen schatten. Zij concluderen dat de opwarming in Brazilië er voor zorgt dat regen op de savanne nauwelijks de tijd krijgt om in de bodem te trekken, het meeste regenwater verdampt. Ook verandert het neerslagpatroon, er zijn minder buien die wel veel heviger zijn dan normaal. Ook dit verhindert een goede aanvulling van het grondwater. Het is mogelijk dat daardoor de stroompjes die de São Francisco voeden, de grootste rivier op de savanne, droog komen te staan. Zie ook dit nieuwsbericht. CREDIT Ataliba Coelho
Uitsmijter
Fasten your seatbelts: meer turbulentie tijdens vluchten door klimaatverandering
Minder vliegen is één van de maatregelen die we kunnen nemen om klimaatverandering terug te dringen. Diezelfde klimaatverandering maakt vliegen ook een stuk gevaarlijker, zo bleek afgelopen week. Een vliegtuig van Singapore Airlines viel in een luchtzak maar liefst 1800 meter naar beneden, met één dode en tientallen gewonden als resultaat. Nature News stelt dat door klimaatverandering dit soort extreme turbulentie vaker voor zal komen. Riemen vast dus!
Sinds 1995 ben ik actief in wetenschapsjournalistiek en -communicatie. Daarnaast geef ik workshops over het schrijven van wetenschappelijke subsidieaanvragen, redigeer ik zulke aanvragen en schrijf ik teksten over complexe technische/wetenschappelijke materie. Kijk voor meer informatie elders op deze site, of neem direct contact op via rene@scidutch.nl!
