Het goede nieuws van deze week: opwarming is minder slecht dan gedacht voor tropische vogels en stierhaaien. Minder goed nieuws is dat de energievraag (en dus uitstoot van broeikasgas) kan stijgen door de vergrijzing en dat bij de winning van olie en gas meer methaan vrijkomt dan werd gedacht. Je leest erover in deze aflevering van mijn wekelijkse klimaatnieuws. (Klimaatnieuws gaat verder onder de foto)
Goed nieuws
14-3 Tropische vogels verdragen temperatuurstijging beter dan verwacht. Biologen gingen er vanuit dat tropische vogels minder goed bestand zijn tegen variaties in de temperatuur dan vogels uit gematigde streken. Dat zou vooral gelden voor vogels die dicht bij de bodem van tropische bossen leven, waar ze gewend zijn aan relatief lage temperaturen. Amerikaanse wetenschappers hebben dit getest door vogels uit verschillende delen van tropische bossen te testen: hun stofwisseling is gemeten terwijl hun lichaamstemperatuur kunstmatig werd veranderd. Hieruit bleek dat de vogels uit het koele deel van de bossen prima konden omgaan met een hogere temperatuur. In de praktijk van klimaatverandering spelen er natuurlijk meer factoren mee, maar de onderzoekers zien hun resultaat als een opsteker, zeker omdat er veel vogelsoorten leven in tropische bossen. Het onderzoek is gepubliceerd in het tijdschrift Ecology. Zie ook dit nieuwsbericht van de universiteit van Illinois.
13-3 Nieuwe sensor meet CO2 uitstoot in stromend water. Beken en rivieren kunnen kooldioxide opslaan en uitstoten, maar er is weinig bekend over de dynamiek van CO2 in stromend water. Een nieuwe sensor, ontwikkeld aan de University of New Hampshire (VS) kan daar verandering in brengen. De nieuwe sensor bestaat uit een behuizing met op verschillende hoogtes een opening voor het water. Op deze manier is het effect van de waterstand op CO2 dynamiek in beeld te brengen. De eerste testen laten zien dat de sensor inderdaad verschillen in CO2 afgifte kan laten zien. Het is de bedoeling om de nieuwe CO2 -meter in te zetten om bijvoorbeeld te meten hoe veranderingen in landgebruik (zoals een bos dat in landbouwgrond wordt omgezet) invloed heeft op de CO2 dynamiek van het water uit dit gebied. De onderzoekers presenteren hun sensor via een artikel in het tijdschrift Limnology and Oceanography: Methods. Zie ook dit nieuwsbericht van de University of New Hampshire.
Tussen goed en minder goed
11-3 Tseetsee vlieg minder vruchtbaar door hittegolf. De tseetseevlieg, die in Afrika slaapziekte verspreidt, kan niet goed tegen hittegolven. Zowel mannetjes als vrouwtjes kunnen na één hittegolf al minder vruchtbaar zijn. Onderzoekers van de University of Bristol (VK) meldden dit afgelopen maandag in het tijdschrift Proceedings of the Royal Society B. Het was al bekend dat dit kan voorkomen bij insecten. Doorgaans zijn de mannetjes gevoeliger voor hittegolven dan de vrouwtjes, maar bij de tseetseevlieg zijn beide geslachten even gevoelig. De gevoeligheid voor hittegolven is gemeten door de insecten te huisvesten in een ruimte met een verwarmd waterbad. Het onderzoek liet ook zien dat er na een hittegolf meer vrouwelijke vliegen uit het ei kruipen. De gevoeligheid van de tseetseevlieg voor warmte is van belang, gezien de opwarming van het klimaat. Zie ook dit nieuwsbericht.
14-3 Meer stierhaaien in warmer kustwater. In Mobile Bay, een baai in de Amerikaanse staat Alabama, verschijnen meer stierhaaien wanneer de temperatuur van het water hoger is dan 22,5 graad Celsius. Dat blijkt uit een analyse van haaien die tussen 2003 en 2020 in deze baai zijn gevangen voor onderzoek. De vangsten zijn afgezet tegen de watertemperatuur, en daaruit bleek dat de kans om een stierhaai in de baai aan te treffen de afgelopen twintig jaar is toegenomen, en dat die kans hoger is bij een hogere watertemperatuur. De toename is extra bijzonder omdat de verstedelijking rond de baai ook is toegenomen, iets dat dieren doorgaans afschrikt. Stierhaaien zijn als toppredatoren belangrijk voor het ecosysteem langs de kust. Het onderzoek is gepubliceerd in het tijdschrift Scientific Reports. Zie ook dit nieuwsbericht.
Minder goed nieuws
11-3 Vergrijzing verhoogt energievraag. Ouderen gebruiken meer energie dan jongeren. Dat geldt voor zowel het directe energiegebruik thuis, als indirect energiegebruik via de goederen en diensten die ouderen afnemen. Die conclusie trekt een internationaal team van onderzoekers na een analyse van het energiegebruik van ouderen in 31 geïndustrialiseerde landen. Omdat deze landen vergrijzen, lopen ze een risico wanneer er een nieuwe energiecrisis ontstaat. Daarom is het belangrijk dat zij hun beleid afstemmen op ouderen. Vooral ouderen met een laag inkomen zijn kwetsbaar voor prijsstijgingen, terwijl zij vaak niet goed in staat zijn om zelf maatregelen te nemen als isolatie. De onderzoekers stellen daarom dat overheden actief ouderen moeten helpen om hun energieverbruik omlaag te brengen. Het onderzoek is maandag gepubliceerd in het tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS). Zie ook dit nieuwsbericht.
Foto Carbon Mapper
14-3 Flinke methaanuitstoot op Amerikaanse olie- en gasvelden. Op basis van een combinatie van modellen en metingen vanuit de lucht trekken onderzoekers van het Lawrence Berkeley National Laboratory (Berkeley, VS) de conclusie dat bij winning van olie en gas op land bijna drie procent van alle koolwaterstoffen als methaan in de lucht verdwijnt. Die schatting is drie keer hoger dan de cijfers waarmee de Amerikaanse overheid rekent. Voor het onderzoek is 52 procent van alle olievelden en 29 procent van alle gasvelden op het land bekeken. Er is bij de winning naar schatting 6,2 miljoen ton methaan ontsnapt, wat een berekende milieuschade oplevert van 9,3 miljard dollar. Daarnaast lopen de oliebedrijven door de lekkage iets meer dan een miljard aan omzet mis. Het onderzoek is donderdag gepubliceerd in het tijdschrift Nature. Zie ook dit nieuwsbericht.
Sinds 1995 ben ik actief in wetenschapsjournalistiek en -communicatie. Daarnaast geef ik workshops over het schrijven van wetenschappelijke subsidieaanvragen, redigeer ik zulke aanvragen en schrijf ik teksten over complexe technische/wetenschappelijke materie. Kijk voor meer informatie elders op deze site, of neem direct contact op via rene@scidutch.nl!
