In Denemarken is een nieuwe manier ontwikkeld om spijkerbroeken blauw te verven, die de uitstoot van CO₂ met 92 procent omlaag kan brengen. Hierover, en over kleinere vis door warmer water, lees je in deze aflevering van mijn klimaatnieuws.

Goed nieuws

27-2 Studie schetst route naar koolstof-neutraal China. Een studie van de Chinese Tsinghua University in Beijing en de University of California San Diego (VS) laat zien hoe China het doel van een koolstof-neutrale energievoorziening in 2060 kan halen. Dit gebeurde via een simulatie van het elektriciteitsnetwerk in 2060, en de route om dat te realiseren. De simulatie vond plaats op zeer gedetailleerde schaal, in blokken van 20 tot 30 vierkante kilometer. Dit liet onder meer zien dat er in oostelijk China te weinig grond is voor grootschalige wind- of zonne-energie. Daar moet dus worden ingezet op bijvoorbeeld zonnepanelen op huizen, kantoren of fabrieken. Er zullen in 2060 tien keer zoveel installaties voor zonne- en windenergie staan als in 2022, blijkt uit de berekeningen. China is momenteel de grootste uitstoter van broeikasgassen, dus het energiebeleid van dit land is belangrijk voor de hele wereld. Het onderzoek is gepubliceerd in Proceedings of the National Academy of Sciences. Een nieuwsbericht is hier te lezen.

27-2 Uitstoot van spijkerbroek kan fors omlaag met nieuwe verfmethode. Ieder jaar gaan er zo’n vier miljard spijkerbroeken over de toonbank. Hun kenmerkende blauwe kleur krijgen door de kleurstof indigo, maar bij het verven van de broeken met indigo komt veel kooldioxide vrij en er zijn giftige chemicaliën voor nodig. Onderzoekers van de technische universiteit in Lyngby (Denemarken) hebben een nieuw proces ontwikkeld. Zij impregneren de broeken met indican (1H-Indol-3-yl β-D-glucopyranoside), een kleurloze precursor van indigo. Vervolgens zetten ze het indican om in indigo met behulp van enzymen, of met licht. De eerste methode levert een reductie van de CO₂-uitstoot op met 92 procent, de tweede methode brengt de uitstoot met 73 procent omlaag. De uitstoot zou met 3,5 miljoen ton per jaar kunnen dalen, aldus de onderzoekers, en de werknemers in de fabriek worden ook niet langer blootgesteld aan chemicaliën. Het onderzoek is gepubliceerd in Nature Communications.

Tussen goed en minder goed

27-2 Opletten met conclusies over klimaat en voedselaanbod. Trekvogels moeten hun aankomst in broedgebieden zorgvuldig timen, om gebruik te kunnen maken van een piek in het voedselaanbod. De jongen van kanoeten die in Siberië uit het ei kruipen eten bijvoorbeeld insecten die uit de smeltende bodem kruipen. Maar wanneer biologen alleen de biomassa aan insecten te meten, kunnen ze tot een verkeerde conclusie komen, aldus ecoloog Misha Zhemchuzhnikov. Hij onderzocht bij het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) de mogelijke ‘mismatch’ van het voedselaanbod voor kanoeten. Die eten allerlei insecten, maar uit onderzoek van hun uitwerpselen blijkt dat ze vooral van langpootmuggen leven. Het is dus van belang om te kijken of er voldoende van deze insecten aanwezig zijn wanneer de jongen uit het ei kruipen. Zhemchuzhnikov promoveert op 5 maart aan de Rijksuniversiteit Groningen.

27-2 Opvallende veranderingen aan de polen. Een serie artikelen in het Journal of Climate van de American Meteorological Society en het Bulletin of the American Meteorological Society  laat zien dat klimaatopwarming verschillende effecten heeft op zowel Antarctica als de Arctische regio. Zo gaat de afname en groei van het zee-ijs rond Antarctica niet langer gelijk op met de temperatuur in de atmosfeer, maar lijkt de grootste invloed nu te komen van de interactie van zee-ijs met de oceaan. Verder blijkt de Arctische regio, die door het verlies van zonlicht-reflecterend sneeuw en ijs meer warmte opneemt, ook meer warmte uit te stralen. Netto is de warmtebalans daarom niet veranderd. Dat is anders op Antarctica, waar wel meer warmte wordt opgenomen. Verder laat onderzoek van de universiteit van Fairbanks (Alaska) zien dat smeltend ijs de verschillen tussen zomer- en wintertemperatuur kleiner maakt. Volgens de onderzoekers maakt dit het lastiger om te begrijpen hoe het systeem van atmosfeer, zee-ijs en oceaan zich in de toekomst zal gedragen. En ten slotte is er een artikel gepubliceerd waarin staat dat de opwarming van het water in de noordelijke Atlantische oceaan die in 2023 records brak, typerend is voor een wereld die drie graden warmer is geworden. Zij stellen dat opwarming door El Niño dit niet kan verklaren. Verwijzingen naar de verschillende publicaties zijn te vinden in dit nieuwsbericht van de AMS.

Minder goed nieuws

28-2 Vis blijft lichter in warme oceaan. Japanse wetenschappers hebben ontdekt dat in de jaren 2010 vis in de noordelijke Stille Oceaan gemiddeld kleiner bleef dan in voorafgaande jaren, vanwege een hogere temperatuur van het zeewater. Door het warme water kan voedselrijk koud water minder gemakkelijk naar boven komen. Het gevolg is dat het plankton kleiner wordt, waardoor vissen minder te eten hebben. Die conclusie komt uit een analyse van de grootte van vissen en de totale omvang van vis-biomassa op verschillende plekken in de noordelijke Stille Oceaan tussen 1978 en 2018. Ook in de jaren 1980 waren de vissen kleiner, maar dat kwam door een toename in het aantal Japanse sardines, die voedsel wegkaapten voor andere soorten. De huidige klimaatopwarming zorgt ook voor een warmere oceaan en dat kan dus negatieve gevolgen hebben voor de visserij, aldus de onderzoekers. Hun studie is gepubliceerd in het tijdschrift Fish and Fisheries. Een nieuwsbericht is hier te lezen.

Please follow and like us: