Goed nieuws
Waterstof maken uit wijnranken, zou dat de energietransitie kunnen helpen? Verder in dit klimaatnieuws onder meer het afkalven van de Groenlandse ijskap (die sneller gaat dan gedacht), meer darminfecties bij opwarming maar ook: zonneparken kunnen een zegen zijn voor insecten. Lees dus snel verder onder de afbeelding.
15-1 Proost! Waterstof maken uit afval van wijnbouw. Waterstof is belangrijk voor de energietransitie, maar hoe komen we aan groen waterstof, gemaakt met geen of weinig uitstoot van broeikasgas? Braziliaans wetenschappers hebben een manier gevonden om organisch afval dat bij de druivenoogst ontstaat met enzymen en bacteriën om te zetten in organische zuren en waterstof. De enzymen maken suikers vrij uit de organische moleculen in het afval, daarna zorgt vergisting met de bacterie Clostridium butyricum voor de omzetting in zuren en waterstof. De resultaten zijn beschreven in het tijdschrift Industrial Crops and Products. Of de methode ook op industriële schaal werkt en rendabel is zal moeten blijken uit vervolgonderzoek. Zie ook dit nieuwsbericht.
15-1 AI maakt afvangen CO2 efficiënter. Het afvangen van CO2 is een manier om dit broeikasgas uit de atmosfeer te houden. Dat gebeurt bijvoorbeeld door de rookgassen van een fabriek door een bad met kalksteen te leiden, waarin CO2 reageert met calciumcarbonaat, wat bicarbonaat oplevert. Maar rookgassen bevatten niet altijd evenveel CO2, dus is het niet altijd nuttig de gassen door het bad te pompen, iets wat ten slotte energie kost. Wetenschappers van de universiteit van Surrey (VK) hebben kunstmatige intelligentie (AI) gebruikt om het afvangen te optimaliseren. Daarbij is ook rekening gehouden met een windturbine die bij voldoende wind de afvang-installatie van energie kan voorzien. In een artikel dat onlangs is verschenen in het tijdschrift Reaction & Chemistry Engineering laten de onderzoekers zien dat AI er voor zorgt dat er ruim 16 procent meer koolstof wordt afgevangen, terwijl het energiegebruik ongeveer 36 procent lager ligt. Een nieuwsbericht over het onderzoek is hier te lezen.
11-1 Afgevangen CO2 omgezet in koolstof nanobuisjes. Zoals in het bericht hierboven stond is het afvangen van CO2 nuttig, maar dan moet het wel veilig en langdurig worden opgeslagen. Amerikaanse wetenschappers hebben een manier gevonden om CO2 om te zetten in een waardevolle vaste stof: koolstof nanobuisjes. Die zijn bijvoorbeeld te gebruiken om cement sterker te maken. Het omzetten van CO2 naar koolstof kost doorgaans nogal veel energie. Daarom ontwikkelden de onderzoekers een proces in twee stappen, met een speciale katalysator, waardoor het energieverbruik werd teruggedrongen. Als de reactie met duurzame energie wordt uitgevoerd, en het lukt om de katalysator te recyclen, zou dit een efficiënte manier zijn om afgevangen CO2 langdurig op te slaan. Een bonus is dat er tijdens de reactie ook waterstofgas ontstaat. Het onderzoek is gepubliceerd in Nature Catalysis, een persbericht is hier te lezen.
17-1 Zonnepark helpt insecten. Eindeloze rijen zonnepanelen in het landschap, dat ziet er niet zo fraai uit. Maar zo’n zonnepark kan er voor zorgen dat er meer insecten komen, blijkt uit een veldproef van vijf jaar van het Argonne National Laboratory (VS). Voor dit onderzoek keken ze naar twee parken die in 2018 zijn aangelegd op landbouwgrond in het zuiden van de staat Minnesota. Tijdens de constructie zijn ook oorspronkelijke planten zoals grassen en wilde bloemen geplant. In de vijf jaar na de aanleg inventariseerden de onderzoekers regelmatig de aantallen planten en insecten. De beplanting werkte goed, en trok grote aantallen bestuivende insecten aan, zo melden de onderzoekers in het tijdschrift Environmental Research Letters. Een nieuwsbericht is hier te vinden.
Tussen goed en minder goed
18-1 Effect van verzuring op riffen bij Florida valt mee. Door het opnemen van kooldioxide uit de lucht verzuren de oceanen. Die verzuring is slecht nieuws voor organismen die een kalkskelet moeten opbouwen, zoals koraaldiertjes. Zij kunnen namelijk minder goed kalk uit zuur water halen. Maar onderzoek van de universiteit van Miami laat zien dat riffen die dicht bij de kust van Zuid Florida liggen minder last hebben van de verzuring dan eerder werd gedacht. Op deze plekken vormt onder meer zeegras een buffer tegen de verzuring. Dat bleek uit analyses van watermonsters die de afgelopen tien jaar zijn verzameld. Deze riffen zouden extra bescherming kunnen krijgen door maatregelen die verzuring tegengaan door kooldioxide uit het water te halen, en door bescherming van de bestaande zeegrasvelden. De resultaten zijn onlangs verschenen in het tijdschrift Global Biogeochemical Cycle. Zie ook dit nieuwsbericht van de universiteit van Miami.
Minder goed nieuws
18-1 Gletsjers Groenland smelten sneller. De afgelopen veertig jaar heeft de Groenlandse ijskap ongeveer 20 procent meer ijs verloren dan eerder werd gedacht. Dat blijkt uit een nieuwe analyse door onderzoekers van de NASA van satellietbeelden van gletsjers die de oceaan in stromen. In totaal verdween sinds 1985 ruim vijfduizend vierkante kilometers ijs. En sinds januari 2000 was het verlies gemiddeld 218 vierkante kilometer per jaar. Hoewel deze hoeveelheden ijs nog geen grote invloed hebben op de stijging van de zeespiegel kan al dat koude, zoete water wel oceaanstromingen verstoren, zoals de warme golfstroom die het klimaat in Noordwest-Europa gematigd houdt. Dat schrijven zij in het wetenschappelijke tijdschrift Nature van 17 januari. Voor het onderzoek zijn ruim tweehonderd gletsjers op Groenland bestudeerd, met behulp van satellietbeelden die tussen 1985 en 2022 zijn gemaakt. Een uitgebreid nieuwsbericht is hier te lezen.
18-1 Opwarming klimaat kan zorgen voor meer diarree. Temperatuur is een belangrijke factor voor het optreden van infecties met de Campylobacter-bacterie, een van de belangrijkste veroorzakers van darminfecties ter wereld. De infectie veroorzaakt diarree, wat vooral voor jonge kinderen en voor ouderen gevaarlijk kan zijn. Onderzoekers van de universiteit van Surrey analyseerden gegevens over het aantal infecties met deze bacterie in Engeland en Wales over de afgelopen twintig jaar. Hieruit bleek dat de darminfectie bij temperaturen van 8 graden Celsius of lager nauwelijks voorkwam. Maar bij elke vijf graden daarboven telden ze een miljoen infecties. Ook de vochtigheidsgraad en de lengte van de dag hadden effect op het aantal infecties. Dit onderzoek laat zien dat opwarming van het klimaat directe effecten op onze gezondheid heeft, aldus de onderzoekers. De resultaten van het onderzoek zijn verschenen in Plos Computational Biology. Een nieuwsbericht is te vinden op de site van de universiteit van Surrey.
Sinds 1995 ben ik actief in wetenschapsjournalistiek en -communicatie. Daarnaast geef ik workshops over het schrijven van wetenschappelijke subsidieaanvragen, redigeer ik zulke aanvragen en schrijf ik teksten over complexe technische/wetenschappelijke materie. Kijk voor meer informatie elders op mijn site, of neem direct contact op via rene@scidutch.nl!
