In deze laatste editie van het jaar even een toelichting op deze nieuwsbrief. Het klimaatnieuws dat ik rondstuur heeft een afdeling ‘goed nieuws’ en een deel met ‘minder goed nieuws’ (en soms iets er tussenin). Minder goed nieuws, dat spreekt voor zich: het gaat bijvoorbeeld over zaken zoals smeltende ijskappen en scenario’s die toch weer ongunstiger uitkomen dan werd gedacht. Maar goed nieuws verdient enige toelichting. Daarom in deze editie:
Goed nieuws – wat is dat eigenlijk?
Goed nieuws, dat is bijvoorbeeld dat we ernstige methaanlekken beter kunnen zien dankzij satellieten, een bedrijfje dat een manier ontwikkelde om de achteruitgang van zonnepanelen te herstellen, of een manier om het broeikasgas kooldioxide om te zetten in een nuttige grondstof. Dat is allemaal goed nieuws: het helpt de klimaatverandering te bestrijden. Toch hoort hier een nuancering bij. Niet om de oud-en-nieuw viering van de lezers te verpesten, maar wel om de juiste kijk te geven op wat er ‘goed’ is aan dat goede nieuws.
Om maar met de deur in huis te vallen: geen enkel bericht onder het kopje ‘goed nieuws’ betekent dat we niets meer hoeven te doen, omdat klimaatverandering hierdoor is te voorkomen. Het betekent zelfs niet dat we op termijn een oplossing hebben om ons leventje gewoon weer door te leven zoals we dat de afgelopen decennia hebben gedaan.
Maatregelen
Wat betekent het dan wel? Betere waarnemingen van uitstoot (zoals die methaanlekken) helpen ons om ze tegen te gaan. We dweilen nog steeds met de fossiele CO2 kraan open, en meer inzicht in hoever die kraan open staat (en waar) geeft ons de mogelijkheid ergens iets dicht te draaien. We moeten op alle mogelijke manieren de CO2 uitstoot verminderen, dit helpt daarbij.
Meer groene stroom (uit zon, wind en waterkracht) helpt ook bij het voorkomen van de uitstoot van broeikasgassen. Dus een verjongingskuur voor zonnepanelen, waardoor dezelfde panelen langer meer stroom leveren, is positief. Alleen helpt het maar een beetje (de opbrengst stijgt een paar procent) dus ook andere maatregelen blijven nodig.
Het afvangen van kooldioxide om dat vervolgens om te zetten in nieuwe grondstoffen is zeker nuttig. Een probleem daarbij is dat dit afvangen nog niet heel goed gaat. Het meest efficiënt is afvangen van afvalgassen met veel CO2, alleen zitten daar ook allerlei andere stoffen in. Grootschalige ‘carbon capture’ uit gewone lucht is nog lang niet efficiënt genoeg. Er is nog veel onderzoek nodig om dit soort veelbelovende technologieën op grote schaal in te voeren Dat gaat ons op korte termijn dus ook niet redden.
Vegetarische vrijdag
De ongemakkelijke waarheid is dat technologische oplossingen onvoldoende zijn om de klimaatverandering te stoppen. Gedragsverandering (minder energie gebruiken) is en blijft belangrijk. Het goede nieuws is dat ook kleine stapjes helpen, zeker als veel mensen dit doen. Geen vlees meer eten zorgt voor minder uitstoot van broeikasgassen, maar bijvoorbeeld een ‘vegetarische vrijdag’ helpt ook al een beetje. En eigenlijk zou iedereen daar aan mee kunnen doen, zo’n dagje zonder vlees.
Technologie is belangrijk, daarom blijf ik over dat soort ‘goed nieuws’ schrijven. Het is ook belangrijk om wetenschappelijk onderzoek te blijven doen. Het voorstel dat onlangs door de Tweede Kamer werd aangenomen om benzineaccijns te verlagen en dat te financieren door geld te halen uit het Nationaal Groeifonds (voor onderzoek naar duurzaamheid en vergroening, dat het ‘groene verdienvermogen’ van Nederland moet vergroten) was dan ook absurd en naïef.
El Niño
Goed nieuws is geen vrijbrief om maar lekker op de oude voet door te gaan. Maar het laat wel zien dat er steeds nieuwe manieren bij komen om de opwarming van de aarde een klein stukje af te remmen. Daar mogen we blij om zijn, en hoop uit putten, ook voor 2024!
Lees met dit in het achterhoofd wel even het jaarrapport over ons klimaat van het KNMI – er zijn weer allerlei records gesneuveld, mede door het periodieke oceaanfenomeen El Niño. En kijk ook eens bij de uitstoot-monitor van het Centraal Bureau voor Statistiek: de uitstoot lag in de eerste drie kwartalen van 2023 lager dan in het jaar ervoor.
Tot volgende week!
Over de auteur: Sinds 1995 ben ik actief in wetenschapsjournalistiek en -communicatie. Daarnaast geef ik workshops over het schrijven van wetenschappelijke subsidieaanvragen, redigeer ik zulke aanvragen en schrijf ik teksten over complexe technische/wetenschappelijke materie. Kijk voor meer informatie elders op deze site, of neem direct contact op met uw vraag!
