Het einde van het jaar ligt vlak voor ons, de kortste dag net achter ons. Buiten stormt en regent het, we krijgen een natte kerst. Daarom wat extra positieve berichten in deze aflevering. En denk eraan: een plantaardig kerstmenu heeft een lagere uitstoot dan vis of vlees, zoals jullie in de aflevering van vorige week konden lezen. Goede kerstdagen gewenst!
Goed nieuws
19-12 Geostationaire satelliet kan kortdurende methaanlekken zien. Methaan (aardgas) is een broeikasgas dat vele malen sterker is dan kooldioxide en komt veel vrij bij olie- en gaswinning. Maar die uitstoot is lastig te meten, satellieten die methaan kunnen zien draaien allemaal in een lage baan om de aarde, waardoor ze niet langdurig naar één plek kunnen kijken. Onderzoekers van de Universiteit van Californië in San Diego (VS) zijn er nu in geslaagd methaanuitstoot te meten vanuit een geostationaire baan, waarin een satelliet permanent op één plek boven de aarde hangt. In het wetenschappelijke tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) beschrijven ze een methaanlek in Mexico, waar drie uur lang methaan uit een pijpleiding stroomde. Daarnaast vonden ze nog enkele lozingen van minder dan een uur, allemaal geassocieerd met olie- of gaswinning. Deze methode kan bijdragen aan het terugdringen van methaanlozingen.
18-12 Nieuwe uitvinding kan methaan verwijderen uit stallen. In veestallen, maar ook in waterzuiveringsinstallaties, ontstaat methaan. De concentratie van dit broeikasgas is laag, maar de totale uitstoot van al dit soort bronnen is hoog genoeg om het klimaat te beïnvloeden. Onderzoekers van de universiteit van Kopenhagen hebben een manier gevonden om lage concentraties methaan uit de lucht te halen. Zij bouwden een reactor waarin een combinatie van ultraviolet licht en chloorgas het methaan afbreekt. In het laboratorium is de efficiëntie van de reactor inmiddels 88 procent. Binnenkort hopen de onderzoekers een grotere versie te bouwen, in een zeecontainer. Hun eerst resultaten zijn gepubliceerd in het tijdschrift Environmental Research Letters. Een persbericht over deze publicatie is hier te vinden.
19-12 Verjongingskuur voor zonnepanelen. Het is een bekend probleem van zonnepanelen: de efficiëntie neemt tijdens de levensduur van pakweg 25 jaar af. Vooral in de eerste jaren kan dat hard gaan, zeker in tropische landen met veel zon en een vochtig klimaat. Onderzoekers van de Nanyang Technological University (NUS) in Singapore hebben daar een oplossing voor bedacht, die nu door een spin-off bedrijf, EtaVolt, wordt aangeboden. De oplossing bestaat uit een verjongingskuur. Een module schuift over een geïnstalleerd paneel en schijnt bij een gecontroleerde temperatuur fel licht op de zonnecellen. Hierdoor gaan de moleculen in het materiaal trillen. Daardoor herschikt het lichtgevoelig materiaal zich, wat de efficiëntie herstelt. Bovendien voorkomt de behandeling nieuwe degradatie van de panelen voor een periode van vijf jaar. Lees meer in dit bericht van de NUS.
Tussen goed en minder goed
22-12 Bijna een kwart van alle energie in EU was groen in 2022. Volgens EuroStat was 23 procent van de energie die de EU in 2022 verbruikte ‘groen’. Het gaat dan om bijvoorbeeld stroom uit zon, wind of waterkracht en brandstof uit biomassa. Die 23 procent is het gemiddelde, waarbij Zweden met kop en schouders boven de rest uitsteekt met 66 procent. Nederland bungelt onderaan, slechts vier landen deden het (iets) slechter. Het gemiddelde over 2022 lag 1,1 procentpunt hoger dan in 2021. De EU heeft als doel dat om in 2030 maar liefst 42,5 van alle gebruikte energie duurzaam is. Lees meer bij EuroStat.
Minder goed nieuws
18-12 Effect van windmolens op dieren groter dan gedacht. Windmolens kunnen gevaarlijk zijn voor vogels. Maar ze hebben ook een meer algemeen effect op dieren: die blijken windmolens namelijk te mijden, waardoor hun leefgebied krimpt. Dit is de conclusie van Finse wetenschappers die een literatuuronderzoek deden naar het effect van windmolens op gedrag van dieren. Zij verzamelden 84 publicaties uit 22 landen waarin is gemeten hoeveel afstand dieren bewaren tot windmolens. Dat kon oplopen tot wel vijf kilometer voor bijvoorbeeld kraanvogels en rendieren. Binnen soorten en tussen verschillende populaties van een soort bestaan er overigens wel grote verschillen. De onderzoekers gaan nu gericht onderzoek doen naar de invloed van windmolens op het gedrag van beschermde diersoorten. Het onderzoek is gepubliceerd in het tijdschrift Biological Conservation, een samenvatting is hier te vinden.
18-12 Meer grote natuurbranden in oosten VS. Uit een nieuwe analyse van natuurbranden in het oosten van de VS in de afgelopen dertig jaar blijkt dat er een zorgelijke trend is: het aantal grote branden neemt toe. Vooral in een strook die loopt vanuit de noordelijke staat Michigan naar het oosten van Texas is er een toenam in het risico op natuurbranden. Daar zijn verschillende oorzaken voor: in deze strook bevindt zich bijvoorbeeld veel bebouwing in de buurt van bossen en het onderhoud van de bossen is niet overal even goed. Maar klimaat speelt ook een rol, aldus de onderzoekers. Hoewel de oostelijke VS minder te kampen heeft met bosbranden dan het westen, waar een stijgende trend al eerder was aangetoond, maar dat is volgens de onderzoekers geen reden om achterover te leunen. Beter onderhoud en andere preventieve maatregelen zijn ook in de oostelijke bossen nodig, schrijven zij in het tijdschrift Geophysical Research Letters.
Over de auteur: Sinds 1995 ben ik actief in wetenschapsjournalistiek en -communicatie. Daarnaast geef ik workshops over het schrijven van wetenschappelijke subsidieaanvragen, redigeer ik zulke aanvragen en schrijf ik teksten over complexe technische/wetenschappelijke materie. Kijk voor meer informatie elders op deze site, of neem direct contact op met uw vraag!
